घोडाघोडीमा प्रयोगविहीन कृषि हाटबजार, स्थानीय सरकारको कमजोरीको चपेटामा किसान

कैलालीको घोडाघोडी नगरपालिकामा निर्माण गरिएको कृषि हाटबजार तीन वर्षपछि पनि प्रयोगमा आउन नसक्नु एउटा गम्भीर समस्या बनेको छ। यसले स्थानीय किसानहरूलाई मात्र होइन, राज्यको लगानीलाई पनि ठूलो चुनौती दिएको छ। घोडाघोडी नगरपालिका–१, सुखडनजिक बनेको यो हाटबजार स्थानीयवासीका लागि सुविधाजनक स्थानमा नबनेका कारण अहिले प्रयोगविहीन अवस्थामा छ।

राज्यको लगानी

करीब ६५ लाख रुपियाँको लागतमा प्रदेश सरकारको सहयोगमा निर्माण गरिएको यो हाटबजारको संरचना पाँच कट्ठा क्षेत्रफलमा फैलिएको छ। तर, तीन वर्षदेखि ताला लागेर बसेको यो संरचना अहिले स्थानीयवासीका लागि टाउको दुखाइको विषय बनेको छ। राज्यको यो ठूलो लगानी जनताको हितमा प्रयोग हुन नसकेकोमा स्थानीयवासीले गहिरो दुःख व्यक्त गरेका छन्।

स्थानीयवासीका समस्याहरू

स्थानीय शान्ति चौधरीको भनाइमा, “संरचना पायक पर्ने ठाउँमा बनेको भए, हामी खुला ठाउँमा घामपानी सहेर उत्पादन बेच्न बाध्य हुने थिएनौं।” यो समस्याले स्थानीय किसानहरूलाई खुला ठाउँमा आफ्नो उत्पादन बेच्न बाध्य बनाएको छ। जब संरचना पायक पर्ने ठाउँमा नबनेपछि, किसानहरूलाई हरेक हप्ताको हाटबजारमा टोकरीमा सामान बोकेर डुल्दै हिँड्नुपर्ने बाध्यता रहेको छ।

 निर्माण समितिका चुनौतिहरू

कृषि बजार निर्माण समितिका सचिव होम तामाङले बताउनुभएअनुसार, सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारको अनुदानमा निर्माण गरिएको यो हाटबजार पहिले हेलिप्याडनजिकको ठाउँमा निर्माण गर्ने योजना थियो। तर, जग्गा विवादका कारण यो संरचना अन्यत्र सारिएको थियो। स्थानीय समाजसेवी रणबहादुर बोहोराले उपलब्ध गराएको जमिनमा अहिलेको संरचना बनाइएको हो। यसले गर्दा बजार क्षेत्रबाट टाढा परेको यो संरचना किसानहरूका लागि असुविधाजनक बनेको छ।

स्थानीय सरकारको कमजोरी

यो समस्याको अर्को पक्ष भनेको स्थानीय सरकारको कमजोरी हो। स्थानीयवासीहरूले यो संरचनालाई गोदामका रूपमा प्रयोग गर्न सकिने सुझाव दिएका छन्, तर स्थानीय सरकारको पहल नहुनाले यो सम्भव भएको छैन। घोडाघोडी नगर उद्योग वाणिज्य सङ्घका अध्यक्ष दुर्गाप्रसाद गौतमले पनि यो संरचनाको व्यवस्थापनमा देखिएको कमीको बारेमा आवाज उठाउनुभएको छ।

प्रदेश सभा अन्तर्गतको सार्वजनिक लेखा समितिले यो हाटबजारलाई तीन महिनाभित्र सञ्चालनमा ल्याउन निर्देशन दिएको छ। समितिका सदस्य सन्तोष शर्मा थापाले अनुगमनपछि यो निर्देशन दिनुभएको हो। यस निर्देशानुसार, स्थानीय सरकार र अन्य सम्बन्धित निकायले यो संरचनाको उचित व्यवस्थापन गरी यसलाई किसानहरूको हितमा प्रयोग गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको छ।

तीन वर्षअघि निर्माण गरिएको घोडाघोडी कृषि हाटबजारको संरचना राज्यको ठूलो लगानीको प्रतिनिधित्व गर्दछ। तर, सही व्यवस्थापन र स्थानको अभावमा यो संरचना अहिले प्रयोगविहीन अवस्थामा पुगेको छ। स्थानीय सरकार र सम्बन्धित निकायहरूको सक्रियता आवश्यक छ, ताकि यो संरचना किसानहरूको हितमा प्रभावकारी रूपमा प्रयोगमा आउन सकियोस्। यसले मात्र राज्यको लगानीको उचित सदुपयोग हुने र किसानहरूको जीवनस्तरमा सुधार आउने छ।