घोडाघोडी तालमा जलपन्छी गणना सुरु

ईन्द्रा कुमारी केसी
घोडाघोडी (कैलाली),२३ पुस
विश्व रामसार क्षेत्रमा सूचीकृत कैलालीको घोडाघोडीमा एसियन जलपंक्षी गणना कार्य सुरु भएको छ । चरा संरक्षण सञ्जाल कैलालीको आयोजनामा गणना सुरु भएको हो । हरेक बर्षको जनवरी ४ तारिख देखि १९ सम्म (पुस २० देखि माघ ६ गते) सम्म देशभरकै ताल तलैया,नदि, सिमसार क्षेत्रहरुमा जलपंक्षी गणना गर्ने गरिन्छ । सोहि अनुरुप सिमसारमा आश्रित रहेका जल पंक्षीहरुको तथ्यांक संकलनका लागि घोडाघोडीमा पनि मंगलबार देखि गणना सुरु गरेको चरा संरक्षण सञ्जाल कैलालीका अध्यक्ष दयाराम चौधरीले जानकारी दिनुभयो ।
गणनाको उद्घाटन गर्दै डिभिजन वन कार्यलय पहलमानपुरका डिभिजनल वन अधिकृत रामचन्द्र कडेलले जैविक बिबिधताका लागि गरिने यस्ता कार्यहरुमा सबै एकजुट हुनुपर्ने बताउनुभयो ।
उहाले भन्नुभयो,जैविक बिबिधताले महत्वपुर्ण मानिने घोडाघोडी क्षेत्रको बिकास हुन सकेको छैन प्रदेश सरकारबाट केहि बजेट बिनियोजन गरिएपनि बिकासका कामहरु हुन सकेका छैनन् ।
चरा अभय आरण्य क्षेत्र समेत घोषणा भईसकेको बताउदै उहाले भन्नुभयो,घोषणा पछि संरक्षणका कुनै कार्य भएका छैनन् यसका लागि संघिय सरकारलाई झक्झक्याउनु पर्छ ।
चराहरुको संरक्षण गरि घोडाघोडीमा पर्यटकहरुलाई तान्न सक्ने वातावरण बनाउनुपर्ने घोडाघोडी १ का अध्यक्ष घनश्याम ओझा बताउनुहुन्छ । जंगली धान,लोपोन्मुख प्रजातिका चराहरु यहा रहेको बताउदै उहाले भन्नुभयो,यसको संरक्षणका लागि सबै जना एकजुट हुनुपर्छ ।
नेपालमै सबैभन्दा धेरै तालतलैया भएको जिल्लाका रुपमा कैलाली चिनिन्छ । त्यसमध्ये सन २००३ अगस्तमा विश्व रामसार क्षेत्रमा सुचिकृत घोडाघोडी क्षेत्र चराहरुको वासस्थानका लागि उपयुक्त मानिन्छ । घोडाघोडी ताल नेपालको तराई क्षेत्रमा रहेको सबैभन्दा ठूलो प्राकृतिक ताल हो । घोडाघोडी ताल क्षेत्रमा घोडाघोडी सहित २४ वटा ताल छन् । जसमध्ये घोडाघोडी र नकरोड ताल चराको बासस्थानका लागि सबैभन्दा उपयुक्त रहेको सञ्जालका अध्यक्ष चौधरीले बताउनु भयो ।
कैलालीको ठूलो सिमसार मानिने घोडाघोडी ताल क्षेत्रमा उत्तरी धु्रवका साइबेरिया, मङ्गोलिया,उत्तरी चिन,रसिया, कोरिया,जापान लगायतबाट आगन्तुक जलपंक्षीहरु आहाराको खोजि गदै जाडो छल्नका लागि हिउँदमा यहा आउने गर्छन ।
घोडाघोडी क्षेत्र रैथाने र आगन्तुक चराको महत्वपूर्ण बासस्थान भएकाले २०७८ फागुन २७ मा सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले नेपालकै पहिलो चरा अभय आरण्य क्षेत्र घोषणा गरेको थियो । यहाँ तीन सय ९० प्रजातिका चरा पाइन्छन् ।
घोडाघोडीमा तीन दिनसम्म हुने एसियन जलपंक्षी गणनामा सञ्जालका अध्यक्ष दयाराम चौधरी,सचिव रामकुमार चौधरी र जमुना न्यूरेको नेतृत्वमा तीन वटा समूह खटिएको छ ।